In de huidige situatie moet een initiatiefnemer dikwijls bij verschillende partijen langs om alle vergunningen te regelen. Na 1 januari 2024 heeft de initiatiefnemer de mogelijkheid om alle vergunningen in 1x aan te vragen via het Omgevingsloket. Het bevoegd gezag waarbij de aanvraag binnenkomt, moet bij gevolg advies inwinnen bij de ketenpartners. Dit kunnen andere bevoegd gezagen zijn, zoals bij meervoudige vergunningen, maar ook behandeldiensten, zoals een omgevingsdienst. Bij buitenplanse vergunningsaanvragen mag een gemeenteraad of een gemeentelijke adviescommissie advies geven. Daarbij maken overheden dikwijls gebruik van adviseurs, die ook weer expertise inwinnen. Deze complete wisselwerking moet óók plaatsvinden binnen de gestelde wettelijke termijn.
In de huidige situatie worden de termijnen in een aanzienlijk aantal gevallen niet gehaald. Inschatting van de kans op toename van het aantal procedures, waarbij de termijn wordt overschreden, is lastig. De inwerkingtreding van de Omgevingswet kán leiden tot een kortstondige verslechtering van de resultaten, omdat enkele termijnen korter worden en de implementatie van de Omgevingswet tijdelijk extra inspanning vereist. Over de gehele breedte zal het risico vooral in het begin van 2024 wat toenemen, omdat de andere werkwijze extra tijd zal vergen. Maar het hoeft niet, want de inhoudelijke beoordeling van de aanvragen verandert niet wezenlijk en dat vraagt de meeste tijd van de medewerkers. Door het korter worden van de termijnen kan de mate, waarin de termijn wordt overschreden, wel toenemen.
Overigens is het voor bevoegde gezagen zelf ook essentieel om de termijnen te halen. Ze hebben per aanvraag, als er geldige redenen zijn, de mogelijkheid om de beslistermijn éénmalig te verlengen met 6 weken. Wordt deze verlenging niet gehaald op een politiek gevoelig dossier, dan lopen ze het risico dat de initiatiefnemer naar de pers of de rechter stapt.
Goede samenwerkingsafspraken zijn onontbeerlijk. In het vergunningsproces moeten de medewerkers op de VTH-afdelingen van de diverse overheden elkaar weten te vinden om aanvraag tot afhandeling van de vergunningen tot een goed einde te brengen. Hiertoe worden werkplaatsen, test- en oefensessies georganiseerd en verschillende middelen, zoals handleidingen en cheat sheets geproduceerd. Er worden afspraken gemaakt met de ketenpartners over termijnen voor advies en instemming. Indien overschrijding van de termijn bij één overheid bij inwerkingtreding van de omgevingswet flink oploopt, kan dat belemmerend werken op een goede samenwerking met de ketenpartners en mogelijk ook tot bestuurlijke onrust lijden gezien de reeds aanwezige bestuurlijke aandacht voor de structurele overschrijding van termijnen. De vraag aan de overheden is met name hoe zij de samenwerking met de externe partners zien in relatie tot de afhandeling van meervoudige aanvragen en in hoeverre zij in deze samenwerking (extra) willen investeren.
Als de wet op 1 januari in werking treedt, is te verwachten dat het voor overheden, maar zeker ook voor hun ‘klanten’, even wennen is. Procedures en de manier waarop aanvragen gedaan moeten worden, lopen dan opeens anders. Belangrijk is hierop te anticiperen door goede afspraken te maken over aanpak en inzet.
Mocht u interesse hebben in een gesprek met Thorbecke over de Omgevingswet, dan staan wij u graag te woord. U kunt contact opnemen met één van mijn collega’s van Thorbecke informatiemanagement op het algemene nummer 088-8883000.